Top
Header

(Upload on May 13 2019) [ 日本語 | English ]

Ericaceae Juss. (ツツジ科)






Mount Usu / Sarobetsu post-mined peatland
From left: Crater basin in 1986 and 2006. Cottongrass / Daylily

[ Engler's syllabus( エングラー体系 )| Bentham-Hooker system) | Plant taxonomy ]

Ericales (ツツジ目)

Clethraceae (リョウブ)

Pyrolaceae (イチヤクソウ)

Ericaceae (ツツジ, s.s.)

pollen tetrad (4集粒花粉) = Ericaceae ↔ pollen non-tetrad (= Diapensiaceae, Pyrolaceae, and Clethraceae)

nr18S + rbcL sequences

Ericaceae (s.l.) = Ericaceae (s.s.) + Empetraceae + Epacridaceae + Pyrolaceae + Monotropaceae

Empetraceae (ガンコウラン)

Epacridaceae

evergreen shrubs in and around Australia

Ericaceae (ツツジ科, s.s.)

2500 spp in 80 genera
Symbiosis with mycorrhizae (菌根菌)
Subfam Rhododendroideae (ツツジ)
Arctous (A. Gray) Nied. (ウラシマツツジ)
A. alpinus (L.) Nied. var. japonicus (Nakai) Ohwi (ウラシマツツジ)
Gaultheria L. (シラタマノキ)
Enkianthus Lour. (ドウダンツツジ)
Andromeda (ヒメシャクナゲ)
One species in the world (when A. glaucophylla is not adopoted)
A. polifolia L. (ヒメシャクナゲ)
Leucothoe Sm. (イワナンテン)
Pieris (アセビ)
P. japonica (Thunb.) D. Don (アセビ, s.l.)
Lyonia (ネジキ)
Parapyrola (イワナシ)
Chamaedaphne (ヤチツツジ)
 Harrimanella (ジムカデ)
Cassiope (イワヒゲ)
Arcteria (コメバツガザクラ)
Loisleuria (ミネズオウ)
Phyllodoce Salisb. (ツガザクラ)
Tsusiophyllum (ハコネコメツツジ)
Rhododendron L. (ツツジ)
Menziesia (ヨウラクツツジ)
Bryanthus (チシマツガザクラ)
Ledum (イソツツジ)
Tripetaleia (ホツツジ)
Calluna Salisb. (ギョリュウモドキ), 1 species
C. vulugaris (L.) Hull (ギョリュウモドキ)
Erica L. (エリカ) 		Subfam Arbutoideae イワナシ
Heath
Arbutus L. (Madroña, Madroño, Madrone)

A. menziesii Pursh: NW

Arctostaphylos
Comarostaphylis
Ornithostaphylos
Xylococcus

Cassiope D. Don (イワヒゲ) in Japan

C. ericoides (Pall.) D. Don (カラフトイワヒゲ)
 C. lycopodioides (Pall.) D. Don (イワヒゲ)

f. globularis H. Hara (タマザキイワヒゲ)

Alaska
C. tetragona D. Don, arctic bell-heather

Phyllodoce Salisb. (ツガザクラ)

P. aleutica (Spreng.) A. Heller (アオノツガザクラ)
P. caerulea (L.) Bab. (エゾノツガザクラ)

f. takedana (Tatew.) Ohwi (ユウバリツガザクラ)

P. nipponica Makino (ツガザクラ)
 P. × alpina Koidz. (オオツガザクラ)
P. aleutica (Spreng.) A. Heller × P. caerulea (L.) Bab. (コエゾツガザクラ)

Erica L. (エリカ)

E. arborea L. (エイジュ)
E. canaliculata (ジャノメエリカ), syn. E. melanthera L.
 E. carnea L. (エリカ)
E. ciliaris L. (ケエリカ)
E. formosa Thunb. (スズランエリカ), white heath
 E. hirtiflora Curtis (オトメエリカ)
E. sparsa Lodd. (アワユキエリカ)

Subfam Rhododendroideae

Gaultheria L. (シラタマノキ) in Japan

Ca 170-180 shrub species in the world
Three species in Japan:
G. adenothrix (Miq.) Maxim. (アカモノ)
 G. miqueliana Takeda (シラタマノキ)
G. japonica (A. Gray) Sleumer (ハリガネカズラ), not distributed in Hokkaido
Gardening
G. mucronata (L. f.) Hook. et Arn. (シンジュノキ)
G. procumbens L. (ヒメコウジ)

Subfam Rhododendroideae [APG: merged into Rhododendron]

Ledum L. (イソツツジ)

Confusing group (Hultén 1968, Satake et al. 1989)
 Distribution: mainly the Arctic regions of the northern Hemisphere
Japan - Alaska
Ledum palustre L.

Vaccinium L. (スノキ)

Subgenus Oxycoccos

Section Oxycoccus
Oxycoccus Hill (ツルコケモモ), when established
V. macrocarpon Ait. (オオツルコケモモ), syn. O. macrocarpos (Aiton) Pers.
V. microcarpum (Turcz.) Schmaih. (ヒメツルコケモモ), syn. O. microcarpus Turcz. ex Rupr.
V. oxycoccos L. (ツルコケモモ), syn. O. quadripetalus Gilib.
Section Oxycoccoides
V. erythrocarpum Michx. (not distributed in Japan)

Subgenus Vaccinium
Section Batodendron
Section Brachyceratium
Section Bracteata
Section Ciliata
Section Cinctosandra
Section Conchophyllum
Section Cyanococcus
Section Eococcus
Section Epigynium
Section Galeopetalum
Section Hemimyrtillus
V. smallii A. Gray (スノキ)
Section Myrtillus
V. ovalifolium Sm.
Section Neurodesia
Section Oarianthe
Section Oreades
Section Oreades
Section Polycodium
Section Pyxothamnus
Section Vaccinium

V. uliginosum L. (クロマメノキ)

Section Vitis-idaea

V. vitis-idaea L. (コケモモ)

Subfam Rhododendroideae

Rhododendron L. (ツツジ)

Rhododendron = rhodos (rose, Gr) + dendron (tree, Gr)
Shrubs (common) - Trees (rare)
Leaf: dimorphic by spring and summer leaves

Subgenera

Rhododendron L.: small leaf or lepidotes (with scales on the underside of their leaves), a few hundred species, type: R. ferrugineum
 The tropical rhododendrons (Section Vireya, ca 300 species) are sometimes split off as a ninth subgenus
Hymenanthes (Blume) K. Koch: large leaf or elepidotes (without scales on the underside of their leaves): ca 140 species, type: R. degronianum
Pentanthera G. Don: deciduous azaleas; ca 25 species, type R. luteum
 Tsutsusi: evergreen azaleas, ca 110 species; type R. indicum
Azaleastrum Planch.: five species; type R. ovatum
Candidastrum (Sleumer) Philipson et Philipson: only R. albiflorum
Mumeazalea M. N. Philipson et Philipson: only R. semibarbatum
Therorhodion Maxim.: only R. camtschaticum

Japan

R. adamsii Rehder (カラフトミヤマツツジ)
R. albrechtii Maxim. (ムラサキヤシオツツジ)
R. amagianum (Makino) Makino (アマギツツジ)
R. amakusaense (K. Takada ex T. Yamaz.) T. Yamaz. (アマクサミツバツツジ)
R. amanoi Ohwi (サキシマツツジ)
R. aureum Georgi (キバナシャクナゲ)
R. boninense Nakai (ムニンツツジ)
R. brachycarpum D. Don ex G. Don (ハクサンシャクナゲ)
R. breviperulatum Hayata (ナンオウツツジ)
R. dauricum L. (エゾムラサキツツジ)
R. degronianum Carrière (アズマシャクナゲ)

var. amagianum (T. Yamaz.) T. Yamaz. (アマギシャクナゲ)
f. leucanthum (Makino) H. Hara (シロバナアズマシャクナゲ)
f. nakaii (Komatsu) H. Hara (フチベニシャクナゲ)
f. variegatum Nakai (フイリシャクナゲ)

R. dilatatum Miq. (ミツバツツジ, the type)
R. eriocarpum (Hayata) Nakai (マルバサツキ)

var. tawadae Ohwi (センカクツツジ)

R. formosanum Hemsl. (タイワンシャクナゲ)
R. hyugaense (T. Yamaz.) T. Yamaz. (ヒュウガミツバツツジ)
R. indicum (L.) Sweet (サツキ)
R. japonoheptamerum Kitam.

var. hondoense (Nakai) Kitam. (ホンシャクナゲ)

f. leucanthum (Nakai) T. Yamaz. (シロバナホンシャクナゲ)

var. japonoheptamerum (ツクシシャクナゲ)

f. albiflorum (Takeda) T.Yamaz. (シロバナツクシシャクナゲ)

var. kyomaruense (T. Yamaz.) Kitam. (キョウマルシャクナゲ)
var. okiense T. Yamaz. (オキシャクナゲ)

R. kaempferi Planch. var. kaempferi (ヤマツツジ) R. kanehirae E. H. Wilson (ウライツツジ)
R. kawakamii Hayata (シマシャクナゲ)
R. keiskei Miq. (ヒカゲツツジ)

var. hypoglaucum Suto et T. Suzuki (ウラジロヒカゲツツジ)
var. ozawae T. Yamaz. (ハイヒカゲツツジ)

R. kiusianum Makino (ミヤマキリシマ)
R. kiyosumense (Makino) Makino (キヨスミミツバツツジ)
R. komiyamae Makino (アシタカツツジ)
R. lagopus Nakai

var. lagopus (ダイセンミツバツツジ)
var. niphophilum (T. Yamaz.) T. Yamaz. (ユキグニミツバツツジ)

R. lapponicum (L.) Wahlenb. (サカイツツジ, s.l.)

ssp. alpinum (Glehn) A. P. Khokhr. (モウセンツツジ)
ssp. parvifolium (Adams) T. Yamaz. (サカイツツジ)

R. latoucheae Franch. (セイシカ)

var. amamiense (Ohwi) T. Yamaz. (アマミセイシカ)

R. macrosepalum Maxim. (モチツツジ)
R. makinoi Tagg ex Nakai (ホソバシャクナゲ)

f. leucanthum (Makino) Sugim. (シロバナホソバシャクナゲ)
f. muranoanum (Makino) H. Hara (クルマザキホソバシャクナゲ)
f. plenum Sugim. (ヤエホソバシャクナゲ)

R. mariesii Hemsl. et E. H. Wilson (シュジョウツツジ)
R. mayebarae Nakai et H. Hara (ナンゴクミツバツツジ)

var. ohsumiense T. Yamaz. (オオスミミツバツツジ)
f. leucanthum (Hatus.) T. Yamaz. (シロバナナンゴクミツバツツジ)

R. micranthum Turcz. (ホザキツツジ)
R. molle (Blume) G. Don (トウレンゲツツジ)
R. mucronulatum Turcz.

var. chejuense Davidian (タンナゲンカイ)
var. ciliatum Nakai (ゲンカイツツジ)

f. leucanthum T. Yamaz. (シロバナゲンカイツツジ)

var. mucronulatum (カラムラサキツツジ)

f. albiflorum (Nakai) Okuyama (シロバナカラムラサキツツジ)

R. nakaharae Hayata (ナカハラツツジ)
R. nipponicum Matsum. (オオバツツジ)
R. noriakianum Suzuki (イサオツツジ)
R. nudipes Nakai (サイゴクミツバツツジ)

var. kirishimense T. Yamaz. (キリシマミツバツツジ)
var. nagasakianum (Nakai) T. Yamaz. (ヒメミツバツツジ)

R. oldhamii Maxim. (キンモウツツジ)
R. osuzuyamense T. Yamaz. (ウラジロミツバツツジ)
R. ovatum (Lindl.) Planch. (ランダイヒカゲツツジ, s.l.)

var. lamprophyllum (Hayata) Y. C. Liu, F. Y. Lu et C. H. Ou (ランダイヒカゲツツジ)

R. pentaphyllum Maxim.

var. nikoense Komatsu (アカヤシオ)

f. albiflorum Asai et E. Torii (ユキヤシオ)

var. pentaphyllum (ツクシアケボノツツジ)
var. shikokianum T. Yamaz. (アケボノツツジ)

R. pseudochrysanthum Hayata (ニイタカシャクナゲ)

ssp. morii (Hayata) T. Yamaz. (モリシャクナゲ)

var. taitunense T. Yamaz. (アカボシシャクナゲ)
var. nankotaisanense (Hayata) T. Yamaz. (ナンコシャクナゲ)

R. quinquefolium Bisset et S. Moore (シロヤシオ)

f. speciosum N.Yonez. (カノコゴヨウツツジ)

R. reticulatum D. Don ex G. Don (コバノミツバツツジ)

f. albiflorum (Makino) Makino (シロバナコバノミツバツツジ)
f. bifolium (T. Yamaz.) T. Yamaz. (ムギコバノミツバツツジ)
f. ciliatum (Nakai) Sugim. (アラゲミツバツツジ)
f. glabrescens (Nakai et H. Hara) T. Yamaz. (ツクシコバノミツバツツジ)
f. parvifolium (T. Yamaz.) T. Yamaz. (ニシキコバノミツバツツジ)
f. versicolor (Nakai) H. Hara (ゲンペイコバノミツバツツジ)

R. ripense Makino (キシツツジ)

f. leucanthum Sugim. (シロバナキシツツジ)

R. rubropilosum Hayata (アカゲツツジ)
R. sanctum Nakai (ジングウツツジ)

var. lasiogynum Nakai ex H. Hara (シブカワツツジ)

f. albiflorum Sugim. (シロバナシブカワツツジ)

R. sataense Nakai (サタツツジ)
R. scabrum G. Don (ケラマツツジ)

f. albiflorum Hatus. (シロケラマ)
f. roseum Hatus. et Kudaka (モモケラマ)

R. schlippenbachii Maxim. (クロフネツツジ)
R. semibarbatum Maxim. (バイカツツジ)
R. serpyllifolium (A.Gray) Miq.

f. seigaiunzen T. Yamaz. (セイガイウンゼン)
var. albiflorum Makino (シロバナウンゼンツツジ)

f. usukiunzen T. Yamaz. (ウスキウンゼン)

var. serpyllifolium (ウンゼンツツジ)

f. album T.Yamaz. (シロウンゼン)

R. simsii Planch. (タイワンヤマツツジ)
R. taiwanalpinum Ohwi (ヒメキンモウツツジ)
R. tashiroi Maxim. (サクラツツジ)
R. tebotan Komatsu (テボタン)
R. tosaense Makino (フジツツジ)

f. albiflorum T. Yamaz. (シロバナフジツツジ)

R. transiens Nakai (オオヤマツツジ)
R. tschonoskii Maxim. (コメツツジ)

ssp. trinerve (Franch. ex H. Boissieu) Kitam. (オオコメツツジ)
var. tetramerum (Makino) Komatsu (チョウジコメツツジ)
f. roseum Sugim. (ベニバナコメツツジ)

R. tsurugisanense (T. Yamaz.) T. Yamaz. (ツルギミツバツツジ)

var. nudipetiolatum T. Yamaz. (アカイシミツバツツジ)

R. tsusiophyllum Sugim. (ハコネコメツツジ)
R. uwaense H. Hara et T. Yamanaka (トキワバイカツツジ)
R. viscistylum Nakai (タカクマミツバツツジ)
R. wadanum Makino (トウゴクミツバツツジ)

f. kaimontanum Okuyama (カイミツバツツジ)
f. leucanthum (Makino) H. Hara (シロバナトウゴクミツバツツジ)

R. weyrichii Maxim. (オンツツジ)

var. psilostylum Nakai (タンナアカツツジ)
f. albiflorum T. Yamaz. (シロバナオンツツジ)
f. purpuriflorum T. Yamaz. (ムラサキオンツツジ)

R. yakuinsulare Masam. (ヤクシマヤマツツジ)
R. yakumontanum (T. Yamaz.) T.Yamaz. (ヤクシマミツバツツジ)
R. yakushimanum Nakai (ヤクシマシャクナゲ)

var. intermedium (Sugim.) T. Yamaz. (オオヤクシマシャクナゲ)

R. yedoense Maxim. ex Regel (チョウセンヤマツツジ, s.l.)
⇒ Rhododendron trees for gardening

Subfam Rhododendroideae

Enkianthus Lour. (ドウダンツツジ) in Japan

E. campanulatus (Miq.) G. Nicholson (サラサドウダン)
E. cernuus (Siebold et Zucc.) Makino

f. cernuus (シロドウダン)
f. rubens (Maxim.) Ohwi (ベニドウダン)

E. nudipes (Honda) Ohwi (コアブラツツジ)
E. perulatus (Miq.) C. K. Schneid. (ドウダンツツジ)
E. quinqueflorus Lour. (コヤスドウダン)
 E. sikokianus (Palib.) Ohwi (カイナンサラサドウダン)
E. subsessilis (Miq.) Makino (アブラツツジ)

var. angustifolius H. Hatta et K. Yoshida (ホソバアブラツツジ)

Subfam Rhododendroideae

Leucothoe D. Don (イワナンテン)

L. keiskei Miq. (イワナンテン), not in Hokkaido
 L. grayana Maxim. (ハナヒリノキ)

Subfam Rhododendroideae

Menziesia Sm. (ヨウラクツツジ) in Japan

M. ciliicalyx (Miq.) Maxim. (ツリガネツツジ)

var. akiensis Hiyama (アキツリガネツツジ)
var. lasiostipes Ohwi (アラゲツリガネツツジ)

M. goyozanensis M. Kikuchi (ゴヨウザンヨウラク)
M. katsumatae M.Tash. et H. Hatta (ホザキツリガネツツジ)

f. duplex (Satomi et M.Hashim.) Satomi (フタエツリガネツツジ)

M. lasiophylla Nakai (ムラサキツリガネツツジ)

var. glabrescens Nakai (フジツリガネツツジ)
f. bicolor (Makino) Hiyama (ハコネツリガネツツジ)

M. multiflora Maxim. (ウラジロヨウラク), south to Oshima Peninsula

var. tsuchiyae Hiyama (トネツリガネツツジ)
f. brevicalyx Hiyama (アズマツリガネツツジ)

M. pentandra Maxim. (コヨウラクツツジ)
M. purpurea Maxim. (ヨウラクツツジ)
M. yakushimensis M. Tash. et H. Hatta (ヤクシマヨウラクツツジ)

[Engler's syllabus, エングラー体系] [APG: Ericaceae (ツツジ科]

Empetraceae

Empetrum L. (Sp. Pl. 1753) in the world

E. eamesii Fernald et Wiegand (rockberry)

ssp. eamesii

ssp. atropurpureum (Fernald et Wiegand) D. Love

E. nigrum L. (ガンコウラン, s.l.)
E. rubrum Vahl ex Willd.
フッター