Top
Header

(Upload on May 4 2017) [ 日本語 | English ]

Lamiaceae Martynov (シソ科), mint family






Mount Usu / Sarobetsu post-mined peatland
From left: Crater basin in 1986 and 2006. Cottongrass / Daylily

[ ベンサム・フッカー方式 ]

Engler's syllabus (エングラー体系)

Order Laminales Bromhead (シソ)

Common characteristics (with exceptions)
  • superior ovary composed of two fused carpels
  • four petals fused into a tube
  • bilaterally symmetrical, often bilabiate corollas
  • four (or fewer) fertile stamens
Polemoniaceae (ハナシノブ)
Fouquieriaceae
Convolvulaceae (ヒルガオ)
Hydrophyllaceae (ハゼリソウ)
Boraginaceae (ムラサキ)
Lennoaceae, Verbenaceae (クマツヅラ)
Callitrichaceae (アワゴケ)
Lamiaceae (Labiatae) (シソ)
Nolanaceae
Solanaceae
 Duckeodendraceae
Buddlejaceae (フジウツギ)
Scrophulariaceae (ゴマノハグサ)
Globulariaceae (ウルップソウ)
Bignoniaceae (ノウゼンカズラ)
Henriqueziaceae
Acanthaceae (キツネノマゴ)
Pedaliaceae (ゴマ, tropical-subtropcial regions, not in Hokkaido)
Martyniaceae (ツノゴマ)
Gesneriaceae (イワタバコ, not in Hokkaido)
Columelliaceae
Orobanchaceae (ハマウツボ)
Lentibulariaceae (タヌキモ)
Myoporaceae (ハマジンチョウ)
Phrymaceae (ハエドクソウ)

Lamiaceae Martynov (シソ)

= Labiatae Juss., nom. cons.
3500-7000 spp (or more) in 210-250 genera

Genera listed in this webpage

Agastache Gronov. (カワミドリ)
A. foeniculum (Pursh) Kuntze (シロバナカワミドリ)
A. rugosa (Fisch. et C. A. Mey.) Kuntze (カワミドリ)

f. albiflora Kawano (シロカワミドリ)

Ajuga L. (キランソウ)
Calamintha Mill., calamint
Clinopodium L. (トウバナ)
Coleus Lour. (キランジソ)
C. formosanus Hayata (ケサヤバナ)
C. scutellarioides (L.) Benth. (キランジソ)
Comanthosphace S. Moore (テンニンソウ)
Elsholtzia (Thunb.) Hyl. (ナギナタコウジュ)
Glechoma L. (カキドオシ)
G. hederacea L. ssp. grandis (A. Gray) Hara (カキドオシ)
G. luchuensis (Kudo) Masam. (ヤエヤマスズコウジュ), in Ryukyu
Isodon Schrad. ex Benth. (ヤマハッカ)
Lagopsis (Bunge ex Benth.) Bunge (コゴメオドリコソウex)
L. supina (Stephan ex Willd.) Ikonn.-Gal. ex Knorring (コゴメオドリコソウ)
Lamium L. (オドリコソウ)
Lavandula L. (ラベンダー)
Leonurus L. (メハジキ)
Lycopus L. (シロネ)
Melissa L. (セイヨウヤマハッカ)
M. axillaris (Benth.) Bakh. f. (ムラサキニイタカハッカ)
M. officinalis L. (セイヨウヤマハッカ)
Mentha L. (ハッカ)
Monarda L. (ヤグルマハッカ)
Nepeta L. (イヌハッカ)
Ocimum L. (メボウキ)
Origanum L. (ハナハッカ*)
Orthosiphon Benth. (ネコノヒゲ*)
O. aristatus (Blume) Miq. (ネコノヒゲ)
O. rubicundis (D. Don) Benth. var. hainanensis Sun ex C. Y. Wu (スイバタムラソウ)
Perilla L. (シソ)
Phlomis L. (タマキセワタ)
Physostegia Benth. (ハナトラノオ)
P. virginiana (L.) Benth. (ハナトラノオ)
Plectranthus L'Hér. (ベニオウギ)
P. parviflorus Willd. (ベニオウギ)
P. cv. Mona Lavender (モナラベンダー)
Prunella L. (ウツボグサ)
P. prunelliformis (Maxim.) Makino (タテヤマウツボグサ)
P. vulgaris L. (ウツボグサ)
Rosmarinus L. (マンネンロウ)
R. officinalis L. (マンネンロウ), rosemary
Salvia L. (アキギリ)
Satureja L. (キダチハッカ), savory
S. hortensis L. (キダチハッカ) summer savory
S. montana L. (ヤマキダチハッカ), winter savory
Scutellaria L. (タツナミソウ)
Stachys L. (イヌゴマ)
Tetradenia Benth. (フブキバナ)
developing four callosities at each node on the stem
T. riparia (Hochst.) Codd (フブキバナ)
Teucrium L. (ニガクサ)
Thymus L. (イブキジャコウソウ)

Ajuga L. (キランソウ) in Japan

A. boninsimae Maxim. (シマカコソウ)
A. ciliata Bunge. var. villosior A. Gray (カイジンドウ)
A. decumbens Thunb. (キランソウ)
A. dictyocarpa Hayata (オニキランソウ), Amami-Oshima - Oki-erabujima
A. incisa Maxim. (ヒイラギソウ)
A. japonica Miq. (オウギカズラ)
 A. makinoi Nakai (タチキランソウ)
A. nipponensis Makino (ジュウニヒトエ), Honshu and Shikoku
A. pygmaea A. Gray (ヒメキランソウ), south to southern Kyushu
A. reptans L. (セイヨウジュウニヒトエ)
A. shikotanensis Miyabe et Tatewaki (ツルカコソウ), Honshu and southern Kuril

f. hirsuta (Honda) Murata (ケブカツルカコソウ)

A. taiwanensis Nakai ex Murata (ヤエヤマキランソウ)
A. yesoensis Maxim. ex Franch. et Sav. (ニシキゴロモ)
A. × bastarda Makino (キランニシキゴロモ)
A. × mixta Makino (ジュウニキランソウ) = A. decumbens × nipponensis

Calamintha Mill., calamint, in Japan

There are no native species in Japan after changes in the scientific names (to be moved to Clinopodium), as follows.
 C. ussuriensis auct. non Regel et Maack ✂
C. chinensis Benth. ✂
 C. nepeta (L.) Savi, calamint
C. gracilis Benth. ✂

Clinopodium L. (トウバナ) in Japan

C. chinense (Benth.) O. Kuntze

ssp. grandiflorum (Maxim.) Hara

var. shibetchense Koidz. (ヤマクルマバナ)

C. gracile (Benth.) O. Kuntze (トウバナ)
C. macranthum (Makino) Hara (ミヤマクルマバナ)
C. micranthum (Regel) Hara (イヌトウバナ)
C. multicaule (Maxim.) O. Kuntze (ヤマトウバナ), western Japan

var. minimum (Hara) Ohwi (コケトウバナ
var. latifolium Hara (ヒロハヤマトウバナ)

C. sachalinense (Fr. Schm.) Koidz. (ミヤマトウバナ)

Comanthosphace S. Moore (テンニンソウ)

C. formosana Ohwi (タカサゴテンニンソウ)
C. japonica (Miq.) S. Moore (テンニンソウ)
C. stellipila (Miq.) S. Moore (ミカエリソウ)

var. tosaensis (Makino ex Koidz.) Makino (オオマルバノテンニンソウ)
f. albiflora Yatoh (シロバナミカエリソウ)

Hybrid: C. japonica (Miq.) S.Moore × C. stellipila (Maxim.) S. Moore (ミカエリテンニンソウ)

Elsholtzia (Thunb.) Hyl. (ナギナタコウジュ)

E. angustifolia (Loes.) Kitag. (ホソバナギナタコウジュ)
E. ciliata (Thunb.) Hyl. (ナギナタコウジュ)
E. densa Benth. (ミヤマコウジュ, s.l.)

var. ianthina (Maxim. ex Kanitz) C. Y. Wu et S. C. Huang (ミヤマコウジュ)

E. minima Nakai (ヒメナギナタコウジュ)
E. nipponica Ohwi (フトボナギナタコウジュ), endemic to Japan (south to Fuskushima)
E. pseudocristata H. Lév. et Vaniot (ハナナギナタコウジュ)

var. splendens (Nakai ex F. Maek.) Kitag. (ニシキコウジュ)

E. serotina Kom. (イワナギナタコウジュ)
E. stauntonii Benth. (キダチナギナタコウジュ)

Isodon Schrad. ex Benth. (ヤマハッカ)

I. effusus (Maxim.) H. Hara (セキヤノアキチョウジ)
I. inflexus (Thunb.) Kudo (ヤマハッカ)
I. japonicus (Burm. f.) H. Hara (ヒキオコシ)
I. longitubus (Miq.) Kudo (アキチョウジ)

f. albiflorus (Makino) H. Hara (シロバナノアキチョウジ)

I. shikokianus (Makino) H. Hara (ミヤマヒキオコシ, s.l.)

var. intermedius (Kudo) Murata (タカクマヒキオコシ)
var. occidentalis Murata (サンインヒキオコシ)
var. shikokianus (ミヤマヒキオコシ, s.s.)

I. trichocarpus (Maxim.) Kudo (クロバナヒキオコシ)
I. umbrosus (Maxim.) H. Hara (イヌヤマハッカ)

var. excisinflexus (Nakai) K. Asano (タイリンヤマハッカ)
var. hakusanensis (Kudo) K. Asano (ハクサンカメバヒキオコシ)
var. latifolius Okuyama (コウシンヤマハッカ)
var. leucanthus (Murai) K. Asano f. kameba (Okuyama ex Ohwi) K. Asano (カメバヒキオコシ)

Lamium L. (オドリコソウ) in Japan

40-50 species in the world
Stamen: didynamous
L. album L. var. barbatum (Siebold et Zucc.) Franch. et Sav. (オドリコソウ)
L. amplexicaule L. (ホトケノザ)
 L. humile (Miq.) Maxim. (ヤマジオウ)

f. albiflorum Sugim. (シロバナヤマジオウ)

L. hybridum auct. non Vill. (モミジバヒメオドリコソウ)
 L. purpureum L. (ヒメオドリコソウ)
L. tuberiferum (Makino) Ohwi (ヒメキセワタ)
Escaped
L. galeobdolon (L.) L. (キバナオドリコソウ)
L. maculatum L. (フイリオドリコソウ)

Lavandula L. (ラベンダー)

Lifeform: evergreen shrub
L. angustifolia Mill. (真正ラベンダー)
L. dentata L. (キレハ, フリンジド, or オーストラリアンラベンダー), topped lavender or fringed lavender
 L. latifolia Vill. (ヒロハラベンダー), spike lavender
L. pterostoechas (レースラベンダー, or ラベンダー), lace lavender
 L. spica (スパイクラベンダー), spike lavender
L. stoechas (フレンチラベンダー), French lavender
L. × intermedia (ラバンジン), lavandin

hybrid between L. latifolia × angustifolia

Leonurus L. (メハジキ) in Japan

L. leonurus (L.) R. Br. (カエンキセワタ): exotic
L. cardiaca L. (モミジバキセワタ)
L. japonicus Houtt. (メハジキ), south to Iburi District

f. niveus (Baran. et Skvortzov) H. Hara (シロバナメハジキ)

L. macranthus Maxim. (キセワタ)
L. sibiricus L. (ホソバメハジキ, セイヨウメハジキ)

Lycopus L. (シロネ) in Japan

All of the Japanese Lycopus are distributed in Hokkaido
L. maackianus (Maxim.) Makino (ヒメシロネ)
 L. lucidus Turcz. (シロネ)
L. ramosissimus Makino (サルダヒコ)

var. japonicus (Matsum. et Kudo) Kitam. (コシロネ)

L. uniflorus Michx. (エゾシロネ)

Mentha L. (ハッカ, mint) in Japan

M. aquatica L. (ヌマハッカ)
M. arvensis L. (ヨウシュハッカ)
M. canadensis L. (ハッカ, s.l.)
M. japonica (Miq.) Makino (ヒメハッカ)

f. prostrata Sugim. (ハイヒメハッカ)

M. longifolia (L.) Huds. (ナガバハッカ)
M. pulegium L. (メグサハッカ)
M. spicata L. (ミドリハッカ)
 M. suaveolens Ehrh. (マルバハッカ)
M. × gentilis L. (アメリカハッカ), syn. M. × gracilis Sole and M. × cardiaca Baker
M. × piperita L. (コショウハッカ)

Monarda L. (ヤグルマハッカ, bee balm) in Japan

M. didyma L. (タイマツバナ)
M. fistulosa L. (ヤグルマハッカ)
 M. punctata L. (ケショウヤグルマハッカ)

var. occidentalis (Epling) E. J. Palmer et Steyerm. (サオトメハッカ)

Nepeta L. (イヌハッカ) in Japan

N. cataria L. (イヌハッカ)
N. subsessilis Maxim. (ミソガワソウ)

f. albiflora Tatewaki (シロバナエゾミソガワソウ)

N. × faassenii Bergmans, garden catmint

Ocimum L. (メボウキ) recorded in Japan

O. basilicum L. (メボウキ)
 O. gratissimum L. (インドメボウキ, s.l.)
 O. tenuiflorum L. (カミメボウキ)

Origanum L. (ハナハッカ* for gardening)

Lifeform: perennial or sub-shrub
Distribution: native to Europe, North Africa and temperate Asia
Use in Japan: gardening
O. calcaratum Juss.
 O. dictamnus L., hop marjoram or dittany of Crete

Distribution: endemic to Crete

O. laevigatum Boiss.
O. majorana L. (マジョラム), (sweet) marjoram

Use: seasoning soups, stews, dressings and sauces

O. rotundifolium Boiss. (マルバハナハッカ*)
O. vulgare L. (ハナハッカ)

Perilla L. (シソ) in Japan

P. citriodora (Makino) Nakai (レモンエゴマ)
P. frutescens (L.) Britton (シソ/エゴマ)
 P. hirtella Nakai (トラノオジソ)
 P. setoyensis G. Honda (セトエゴマ)

Phlomis L. (キバナキセワタ), Jerusalem sage or lampwick plant

Phlomis fruticosa L. (キバナキセワタ), Jerusalem sage
Paraphlomis Prain (オオジュウニヒトエ)
when established
Paraphlomis formosana (Hayata) T. H. Hsieh et T. C. Huang (オオジュウニヒトエ)

syn. Paraphlomis gracilis sensu Kudô, p. p., Paraphlomis parviflora C. Y. Wu et H. W. Li

Paraphlomis javanica (Blume) Prain (クラルオドリコソウ)

syn. Paraphlomis rugosa (Benth.) Prain, Paraphlomis javanica (Blume) Prain var. coronata (Vaniot) C. Y. Wu et H. W. Li

Paraphlomis javanica (Blume) Prain var. henryi (Yamam.) C. Y. Wu et H. W. Li (ヘンリージュウニヒトエ)
Paraphlomis tomentosocapitata Yamam. (シラゲジュウニヒトエ)
Phlomoides Moench (オオキセワタ)
separated from Phlomis
Paraphlomis koreana S. C. Ko et G. Y. Chung (ミヤマキセワタ)

syn. Phlomis koraiensis Nakai, Phlomoides koraiensis (Nakai) Kamelin et Makhm.

Phlomoides maximowiczii (Regel) Kamelin et Makhm. (オオキセワタ), yellow flower

syn. Phlomis maximowiczii Regel

Phlomoides mongolica (Turcz.) Kamelin et Makhm. (アラゲキセワタ)

syn. Phlomis mongolica Turcz.

Phlomoides tuberosa (L.) Moench (タマキセワタ)

syn. Phlomis tuberosa L.

Phlomoides umbrosa (Turcz.) Kamelin et Makhm. (ヒカゲキセワタ)

syn. Phlomis umbrosa Turcz.

Salvia L. (アキギリ) in Japan

forbs and shrubs
S. argentea L. (ビロードアキギリ)
S. arisanensis Hayata (アリサンタムラソウ)
S. chanryoenica Nakai (チョウセンアキギリ)
S. chiapensis Fernald (アキノベニバナサルビア)
S. coccinea Buc'hoz ex Etling. (ベニバナサルビア)
S. elegans Vahl (パイナップルセージ)
S. farinacea Benth. (ケショウサルビア)
S. glabrescens (Franch. et Sav.) Makino (アキギリ)

var. purpureomaculata (Makino) K. Inoue (シボリミヤマアキギリ)
var. repens (Koidz.) Kurosaki (ハイコトジソウ)

S. hayatana Makino ex Hayata (ヤンバルタムラソウ)
S. isensis Nakai ex H. Hara (シマジタムラソウ)
S. japonica Thunb. (アキノタムラソウ)
S. keitaoensis Hayata (ケタムラソウ)
S. koyamae Makino (シナノアキギリ)
S. leucantha Cav. (アメジストセージ)
S. leucophylla Greene, purple sage in California
 S. lutescens (Koidz.) Koidz.

var. crenata (Makino) Murata (ミヤマタムラソウ)

f. leucantha Murata (シロバナミヤマタムラソウ)

var. intermedia (Makino) Murata (ナツノタムラソウ)

f. albiflora Murata (シロバナナツノタムラソウ)

var. lutescens (ウスギナツノタムラソウ)
var. stolonifera G. Nakai (ダンドタムラソウ)

S. matsudae Kudo (タイワンタムラソウ)
S. microphylla Kunth (サクラヒゴロモソウ*)
S. miltiorrhiza Bunge (タンジン)
S. napifolia Jacq. (カブラバサルビア, s.s.)
S. nemorosa L. (モリノヒゴロモソウ*)
S. nipponica Miq. (キバナアキギリ)

var. formosana (Hayata) Kudo (タイワンアキギリ)
var. kisoensis K. Imai (キソキバナアキギリ)

var. trisecta (Matsum. ex Kudo) Honda (ミツデコトジソウ)

S. officinalis L. (セージ)
S. omerocalyx Hayata (タジマタムラソウ)

var. prostrata Satake (ハイタムラソウ)

S. patens Cav. (ソライロサルビア)
S. plebeia R. Br. (ミゾコウジュ)

f. leucantha Kawas. (シロバナミゾコウジュ)

S. pratensis L. (メドウセージ)
S. pygmaea Matsum. (ヒメタムラソウ)

var. simplicior Hatus. ex T. Yamaz. (アマミタムラソウ)

S. ranzaniana Makino (ハルノタムラソウ)
S. reflexa Hornem. (イヌヒメコヅチ)
S. scapiformis Hance (タカサゴタムラソウ)
S. sclarea L. (オニサルビア)
S. splendens Sellow ex Roem. et Schult. (ヒゴロモソウ/サルビア)
S. umbraticav Hance (マンシュウアキギリ)
S. verbenaca L. (ミナトタムラソウ)
S. viridis L. (ムラサキサルビア)

Scutellaria L. (タツナミソウ, skullcap) in Japan

S. amabilis Hara (ヤマジノタツナミソウ)
S. bracyspica Nakai et H. Hara (オカタツナミソウ)
S. dependens Maxim. (ヒメナミキ)
S. guilielmi A. Gray (コナミキ)
S. indica L. (タツナミソウ)
S. iyoensis Nakai (ハナタツナミソウ)
S. kiusiana H. Hara (ツクシタツナミソウ)
S. kikai-insularis Hatus. ex T. Yamaz. (ヒメタツナミソウ)
S. laeteviolacea Koidz. (シソバタツナミ)

var. maekawae (H. Hara) H. Hara (ホナガタツナミ)

f. abbreviata (H. Hara) Murata (トウゴクシソバタツナミ)

var. yakushimensis (Masam.) H. Hara (ヤクシマナミキ)
var. kurokawae (H. Hara) H. Hara (イガタツナミ)

S. longituba Koidz. (ムニンタツナミソウ)
 S. muramatsui H. Hara (デワノタツナミソウ)
S. pekinensis Maxim.
S. rubropunctata Hayata (アカボシタツナミソウ)
S. shikokiana Makino (ミヤマナミキ)

var. pubicaulis (Ohwi) Kitam. (ケミヤマナミキ)

S. strigillosa Hemsl. (ナミキソウ)
S. tsusimensis Hara (アツバタツナミソウ)

Stachys L. (イヌゴマ) in Japan

S. annua (L.) L. (セイヨウイヌゴマ)
S. arvensis (L.) L. (ヤブチョロギ)
S. aspera Michx. (エゾイヌゴマ, s.l.) 		S. coccinea J. Jacq. (ベニイヌゴマ)
S. officinalis (L.) Trevis. (カッコウソウ)
S. olympica Poir. (ワタイヌゴマ)
 S. palustris L. (オトメイヌゴマ)

var. pilosa (Nutt.) Fernald (ケオトメイヌゴマ)

S. sieboldii Miq. (チョロギ)
S. sylvatica L. (オオバイヌゴマ, temp.)

Teucrium L. (ニガクサ) in Japan

T. bidentatum Hemsl. (キライソウ)
T. japonicum Houtt. (ニガクサ)
T. teinense Kudo (テイネニガクサ)
T. ussuriense Kom. (チョウセンニガクサ)
 T. veronicoides Maxim. (エゾニガクサ)

var. brachytrichum Ohwi (イヌニガクサ)

T. viscidum Blume

var. miquelianum (Maxim.) H. Hara (ツルニガクサ)

var. nepetoides (H. Lev.) C. Y. Wu et S. Chow (センナシツルニガクサ)
var. viscidum (コニガクサ)

Gardening
T. chamaedrys L. (ウォールジャーマンダー)

Thymus L. (イブキジャコウソウ) in Japan

Ca. 35 spp. mostly in the Europe, Asia and Africa
T. amurensis Klokov (コウアンジャコウソウ)
T. mongolicus (Ronniger) Ronniger (スナジジャコウソウ)
 T. przewalskii (Kom.) Nakai (コウガイジャコウソウ)
T. quinquecostatus Celak. (イブキジャコウソウ, s.l.), only native
Stem: slightly-creeping
 T. serpyllum (ヨウシュイブキジャコウソウ)
T. vulgaris L. (タチジャコウソウ)
Distribution: southern Europe - Mediterranean region, erect stem
フッター